Tiếng Khèn gọi bạn tình của chàng trai H'mông

 Tiếng khèn hòa vào tiếng gió vi vu lúc như trên đồi lúc như trước mặt khiến cô gái đứng ngồi không yên, quả tim như muốn nhảy ra khỏi lòng ngực... Cô gái đã đến bên chàng trai như bị tiếng khèn của chàng trai H'mông "thôi miên".

Cây Khèn và tiếng nói của khèn đã gọi trăng, đón gió, gọi cô gái có đôi mắt đa tình xinh đẹp vượt qua mùa xuân xanh, vượt đá xanh, trời xanh về với mình. Gọi là “kéo vợ” hay vợ chạy theo thì cũng chẳng ai biết rõ, chỉ có cô gái, chàng trai, đôi bàn tay “dính” vào nhau “qua năm đồi, bảy suối” mới biết, rồi tình nguyện thả hồn vào tiếng khèn của chàng trai đã bao đêm gọi bạn.

Tiếng khèn gọi bạn tình

Nghe kể ngày xửa, ngày xưa, con gái người Mông khi đi lấy chồng phải giỏi tay thêu thùa, may vá, ít nhất cũng biết dệt vải, se lanh, may cho bố mẹ chồng, anh em nhà chồng những bộ quần áo trong ngày cưới của mình. Còn người đàn ông Mông khi muốn trở thành người đàn ông thực thụ của cộng đồng, thành người chồng chính thức của một cô sơn nữ xinh đẹp nào đấy, là cha của những đứa con sau một mùa xuân “kéo vợ” thì ít nhất cũng phải biết làm cho mình một cây khèn, dù biết rằng chàng trai kém cô gái tới vài ba hay cả chục tuổi.

Tôi đã đi hàng trăm phiên chợ Tết trên khắp vùng người Mông sinh sống, chợ nào chẳng có tiếng khèn nơi “đầu đường, cuối chợ” mà réo rắt mời gọi bạn tình. Chợ nào, lễ hội nào chẳng có hàng chục cô gái Mông vây quanh những chàng trai Mông vừa thổi khèn, vừa nhào lộn. Để đường về say mèn vì rượu, vì tình mà đôi má đỏ ửng, mắt long lanh, căng chiếc ô che cho chàng trai với cây khèn đã bóng khói bếp, bóng mồ hôi năm tháng.

Đi tìm hình hài của cây khèn

Đã rất nhiều lần tự hẹn với mình, rồi lại tự thất hứa với mình, đi tìm hình hài của cây khèn Mông, cây khèn đã mang âm sắc của một vùng văn hoá. Vậy mà mãi đến hôm nay, tôi mới trở về với tiếng khèn bằng hình hài chân chất của bầu gỗ, lóng trúc, lưỡi đồng, quấn vỏ đào rừng vàng óng trong đôi tay người nghệ nhân già, nơi xóm núi. Nơi ấy là xóm Tả Cù Ván thuộc xã Hố Quáng Phìn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang.

Đi theo tiếng khèn mùa xuân, mùa “kéo vợ”, từ phố huyện Đồng Văn tôi quyết tâm đến xóm Tả Cù Ván, xã Hố Quáng Phìn, muốn xuống tận nơi để được chứng kiến những nghệ nhân làm khèn, làm ra cái cây tâm tình mang lời của gió ở nơi đỉnh gió này. Đây cũng là một ân huệ ngàn đời của một dân tộc, chắt chiu những tinh hoa, để lại cho đời, cho nhân loại một di sản văn hóa vừa là vật thể, vừa là phi vật thể. Cây khèn Mông, một nhạc cụ không thể tách rời với đời sống văn hoá người Mông và cũng là sự kết tinh, là sự thẩm thấu, sự giao thoa của bao ngàn đời để lại.

Qua gần một buổi sáng cuốc bộ, lên đèo, xuống thung, ngồi thở bên vách đá, uống những giọt nước tinh túy được chắt ra từ đá. Xế trưa, tôi tìm đến gia đình ông Mua Sính Pó, một lão khèn vùng đá mà được nhân dân trong vùng gọi là “thần khèn”. Một con người mà mấy chục năm qua đã chuyên tâm truyền nghề và chế tác những cây khèn, những cây khèn mang cả một nền văn hoá dân tộc Mông ở nơi ông. Năm nay ông Mua Sính Pó đã trên sáu mươi tuổi, có gần bốn mươi năm làm nghề gọt cây, chắp gió, thành lời yêu, lời nhớ.

Theo ông Pó: “Muốn có một cây khèn mang đúng những âm thanh của người Mông bao đời nay thì phải chọn được thân gỗ kim giao vừa ý, chọn được những gióng trúc vừa tầm và không thể thiếu tính kiên nhẫn của người làm ra nó. Khèn của người Mông được làm hoàn toàn bằng những kinh nghiệm cha truyền, con nối, áng chừng bầu gió khoét rộng dài bao nhiêu là vừa đủ, áng chừng gióng trúc to nhỏ thế nào là đến tầm...”.

Nói rồi ông Mua Sính Pó nhìn tôi cười, tay ông với cây khèn mới làm xong treo trên vách đưa lên môi, ngón tay ông lần lần đưa vào những khuyết gió để cây khèn thả vào không gian đá trầm ấm một âm thanh đến mê hồn. Say... rất say... vai ông đặt xuống mặt đất, hai chân ông vuốt lên trời đối xứng với cây khèn mà lóng gió vẫn cứ mở đều theo điệu chân ông đạp, theo những ngón tay ông mở lóng hay đóng khuyết. Anh con trai ông ở đâu về thấy bố đang biểu diễn khèn, anh cũng với cây khèn trên gác ngô, lau đầu bầu gió vào áo, quệt ngang lưỡi đồng, lấy hơi và hai cây khèn “bố con” bắt đầu chờ nhịp hay chọn nhịp.

Giữ gìn bản sắc văn hóa của người Mông

Chiều xuống nhanh hơn trên vùng đá, tôi theo đường về huyện. Đứng trên “võng gió” nơi đỉnh dốc châm thuốc hút cho đỡ rét, rồi ngoái lại nhìn xóm Tả Cù Ván trong sương, trong mây. Nơi ấy có một trăm hai mươi tám nóc nhà, đằng sau xóm trên lưng chừng núi là một rừng trúc chạy dài óng ánh khi hoàng hôn tím sẫm. Lời ông Mua Sính Pó lại trầm trầm mà vang lên đâu đó: “Cái nghiệp làm khèn nó khác với cày nương đá, khác với chăn nuôi dê bò, cũng khác với cạy đá xếp nương ngô, nương bí. Nếu không yêu, không thích tiếng khèn từ nhỏ, không say cái lóng gió gọi người yêu, không say những chợ phiên có bầu trời lộn ngược khi nhảy khèn chống vai xuống đất, giơ chân lên trời thì không bao giờ làm được. Vẫn biết rằng, ít nhất trong đời, các đứa con trai người Mông cũng một lần biết vuốt bầu gió, xoa lóng trúc, kiếm vỏ đào rừng hong khói bếp để làm cho mình một cây khèn tìm vợ...”.

“Sinh nghệ, tử nghệ, có giàu nghèo gì thì tôi vẫn làm khèn”, ông Pó bảo với tôi như thế. Và để có được cây khèn ưng ý, ông đã phải bỏ ra mười ngày, mười đêm ngồi tỉ mẩn bên bếp lửa mà nghe tiếng thở dài của vợ lúc đêm khuya. Cũng nghe anh cán bộ văn hóa xã Hố Quáng Phìn bảo đã có nhiều công ty du lịch tìm đến khảo sát muốn đưa làng khèn, cây khèn, nghề làm khèn trở thành một điểm đến của tour du lịch văn hoá, một tiềm năng du lịch trên vùng cao nguyên đá. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là cách giữ gìn và phát triển làng khèn, một nơi đang lưu giữ hồn cho đá, cho bản sắc người Mông vùng cao nguyên đá./.

Đọc tiếp

Độc đáo trang phục dân tộc H'mông

Một bộ trang phục cổ truyền của phụ nữ gồm váy hình nón cụt, xếp nếp, phần mông bó chặt, phần thân váy xòe rộng. Áo có cổ lật ra phía sau gáy. Thắt lưng buông hai dải dài phía sau. Tấm vải che đằng trước váy. Vuông vải che ở phía mông. Khăn quấn đầu. Xà cạp và tấm áo khoác ngoài không có tay, có cổ lật ra phía sau gáy. Tất cả các chi trong dân tộc H'mông đều có kỹ thuật thêu khá tinh vi và có truyền thống giỏi trong trang trí bằng hình chắp vải mầu, vẽ sáp ong trên vải để lấy họa tiết mầu trắng trên nền mầu chàm. 

Hầu hết các họa tiết được thêu, vẽ, chắp vải trên nền vải lanh trắng hoặc vải đỏ, có định hình sẵn là các bộ phận của áo, váy. Sau khi hoàn thiện đồ án trang trí từng bộ phận riêng lẻ, người ta mới may ráp, hoàn chỉnh váy, áo... Đó là cách làm riêng của người H'mông, khác các dân tộc anh em đã thể hiện trang trí ngay trên thành phẩm của mình.

 Quần áo của người Mông chủ yếu may bằng vải tự dệt, đậm đà tính cách tộc người trong tạo hình và trang trí với kỹ thuật đa dạng. Chỉ với 4 màu chủ đạo xanh, đỏ, trắng, vàng của chỉ tơ tằm mà họa tiết của trang phục đã tỏa ra muôn sắc màu, tạo cảm giác trầm ấm. Trang phục của phụ nữ Mông có họa tiết hoa văn đẹp từ khăn đội đầu đến xà cạp quấn chân. Phụ nữ Mông trắng trang phục có họa tiết tập trung ở cổ áo, nẹp áo, thắt lưng, bồ giáo phía trước. Phụ nữ H’Mông Hoa trang trí họa tiết ở trang phục phong phú hơn, ở cả khăn đội đầu, cổ áo, nẹp áo, thắt lưng, bồ giáo, thân váy, xà cạp… kỹ thuật thêu hoa văn của người H’Mông rất phức tạp và vì thế, nó thể hiện sự tinh tế của người phụ nữ H’Mông. Cách bố cục và họa tiết trên trang phục của người Mông còn thể hiện sức sống, bản lĩnh của người Mông trước thiên nhiên… 

Trang phục của người Hmông rất sặc sỡ, đa dạng giữa các nhóm.

Phụ nữ Hmông Trắng trồng lanh, dệt vải lanh, váy màu trắng, áo xẻ ngực, thêu hoa văn ở cánh tay, yếm sau. Cạo tóc, để chỏm, đội khăn rộng vành. 

Phụ nữ Hmông Hoa mặc váy màu chàm có thêu hoặc in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ nách, trên vai và ngực đắp vải màu và thêu. Ðể tóc dài, vấn tóc cùng tóc giả. 

Phụ nữ Hmông Ðen mặc váy bằng vải chàm, in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ ngực.

Phụ nữ Hmông Xanh mặc váy ống. Phụ nữ Hmông Xanh đã có chồng cuốn tóc lên đỉnh đầu, cài bằng lược móng ngựa, đội khăn ra ngoài tạo thành hình như hai cái sừng.

Trang trí trên y phục chủ yếu bằng đắp ghép vải màu, hoa văn thêu chủ yếu hình con ốc, hình vuông, hình quả trám, hình chữ thập.

Trang phục nam:Nam thường mặc áo cánh ngắn ngang hoặc dưới thắt lưng, thân hẹp, ống tay hơi rộng. Áo nam có hai loại: năm thân và bốn thân. Quần nam giới là loại chân què ống rất rộng so với các tộc trong khu vực. Đầu thường chít khăn, có nhóm đội mũ xung quanh có đính những hình tròn bạc chạm khắc hoa văn, có khi mang vòng bạc cổ, có khi không mang.

Trang phục nữ: Phụ nữ H’Mông thường mặc áo bốn thân, xẻ ngực không cài nút, gấu áo không khâu hoặc cho vào trong váy. Váy là loại váy kín, nhiều nếp gấp, rộng, khi xòe ra có hình tròn. Váy được mang trên người với chiếc thắt lưng vải được thêu trang trí ở đoạn giữa. Khi mặc váy thường mang theo tạp dề. Tạp dề mang trước bụng phủ xuống chân là 'giao thoa' giữa miếng vải hình tam giác và chữ nhật; phần trang trí hoa văn là miếng vải hình tam giác cân phía trên, miếng hình chữ nhật là màu chàm đen, kích thước tùy từng bộ phận người H’mông. Phụ nữ thường để tóc dài quấn quanh đầu, có một số nhóm đội khăn quấn thành khối cao trên đầu. Đồ trang sức bao gồm khuyên tai, vòng cổ, vòng tay, vòng chân, nhẫn

Đọc tiếp

Lên Mộc Châu chơi Tết người Mông

 Khi cái lạnh của mua đông đang lan tràn hết khắp núi rừng Tây Bắc, những bông hoa mận, hoa đào bắt đầu vươn mình khoe sắc thắm là điểm báo của ngày tết người Mông đã đến.

Chúng tôi đến Mộc Châu - Sơn La vào một buổi sáng cuối đông khi cái lạnh như cắt da, cắt thịt ai cũng muốn ở trong nhà, trong chăn ủ ấm. Nhưng những đứa trẻ nơi đây thì ùa nhau ra ngoài sân chơi nào là ném pao, nào là chơi cù, rồi đuổi nhau kháo nhau inh ỏi, người lớn thì cười cười, nói nói mỗi người một việc như nhà có đám. Hỏi ra mới biết mọi người đang chuẩn bị cỗ cơm ăn tết.

Người Mông Tây Bắc ăn tết 3 ngày, một điều đặc biệt là trong ba ngày này họ để cạnh hoặc trên ban thờ những công cụ lao động của họ. Người Mông quan niệm mọi đồ vật đều có hồn nên họ dán giấy vào tất cả các đồ vật, giấy hình răng cưa như vậy là theo quan niệm của họ nhằm tạo ra rào cản ma quỷ, ngăn ngừa những điều xấu.

Ngoài lễ tại gia thì vào dịp tết đón năm mới sinh hoạt cộng đồng của người Mông là hội Gầu Tào. Địa điểm diễn ra lễ hội là ở một khoảng đất rộng, bằng phẳng với những cuộc thi: Đẩy gậy, bắn nỏ, kéo co,... Mọi người tham gia hội với một tinh thần hứng khởi, vui tươi.

Trong cái lạnh giá của Tết ở bản Mông, bạn được ngồi sưởi ấm bên bếp lửa, thưởng thức vị thơm, dẻo của món bánh dầy (món bánh không thể thiếu trong Tết cổ truyền của người Mông) và cảm nhận những nét đẹp độc đáo trong phong tục tập quán - nét văn hoá rất riêng của họ, chắc hẳn bạn cũng sẽ có cảm giác thật ấm áp khó quên!

                                                                               Giã bột làm bánh dày

Món bánh dày truyền thống của Tết người Mông, được làm từ thứ gạo nếp nương thơm, dẻo mà người Mông trồng ở mảnh đất tốt nhất.

Hết 3 ngày đầu năm mới lúc đó mới thực sự vui. Khi trai gái Mông đắm mình rộn rã trong tiếng khèn môi, trong điệu nhảy, đắm mình trong những trò chơi đánh pao, đánh quay, múa hát, đánh cầu lông gà. Các trò chơi được kéo dài đến hết tháng. Sau Tết, đồng bào lại trở về với công việc nương rẫy thường ngày.

Múa khèn là một nét văn hóa đặc sắc của người Mông

                                                                       Chơi cù (quay)

Một trò khác ít dùng sức, đáng quan tâm là Lảy Pao. Quả Pao có hình cầu, có đường kính khoảng 5 -7 cm, bên trong được nhồi vải vụn. Vải để khâu quả Pao được nhuộm chàm. Cách chơi khá đơn giản. Một bên cầm quả Pao ném sang bên kia. Bên kia bắt lấy quả Pao và ném lại. Một bạn nữ nếu thích một chàng trai nào đó thì có thể dùng quả Pao ném cho người đó.

Đồng bào Mông có chữ viết riêng và có một nền văn hóa lâu đời, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Cây khèn và điệu múa ô là hai sản phẩm tinh hoa của nền văn hóa ấy.
Mọi người đều mặc quần áo mới

Tết của người H'Mông thường đúng vào dịp Hoa Mận nở trắng rừng.

Đọc tiếp

Hành trình gợi cảm của hot girl Midu, Tâm Tít và Andrea Aybar

Những gì được gọi là kín đáo hay nữ tính đang được các hot girl như Midu, Tâm Tít và Andrea Aybar đẩy dần về quá khứ, thay vào đó những mốt "khoe của" khiến cho nhiều fan được "mãn nhãn".

Cùng xuất phát điểm với danh xưng hot girl, cả Midu, Tâm Tít và Andrea Aybar đều bước vào chốn showbiz với hình ảnh một cô gái xinh đẹp, có tài năng và phong cách ăn mặc ngoan hiền, đáng yêu.
Tuy nhiên, khi tuổi đời cũng như tuổi nghề tăng cao, cả ba đồng loạt quẫy mình chuyển đổi trong phong các thời trang. Hình ảnh hot girl với phong cách kín đáo, dễ thương một thời đã trôi vào quá khứ. Giờ đây, người hâm mộ thường xuyên bắt gặp họ trong những trang phục kiểu "người lớn", đầy sức gợi cảm.
Hãy cùng điểm lại hành trình "lột xác" về phong cách của 3 hot girl vốn được người hâm mộ đánh giá cao ngay từ những ngày đầu mới vào showbiz:

1. Hot girl Midu
Midu tên thật là Đặng Thị Mỹ Dung là một hình tượng hot girl khá hoàn hảo khi vừa có học thức lại xinh đẹp, dịu dàng. Mặc cho những hot girl cùng lứa cứ gợi cảm, thiếu vải dần, Midu vẫn trung thành với các trang phục thiết kế kín đáo, nữ tính. Song thời gian gần đây, công chúng giật mình nhận ra rằng cô nàng cũng đang bị nhiễm "virus sexy". Midu giờ cũng biết ép chặt vòng 1 và khoe chúng trong các thiết kế cổ chữ V gợi cảm.

Midu có một lượng fan rất đông nhờ vừa xinh đẹp lại học siêu. Phong cách của cô nàng cũng nữ tính, dịu dàng và tiểu thư như những gì mà Midu thể hiện từ thời gian đầu mới bước vào showbiz

Trang phục cô nàng sinh năm 1989 dần chững chạc và quyến rũ hơn, nhưng vẫn rất kín đáo 

Tuy nhiên, khoảng 1 năm trở lại đây, Midu thay đổi nhanh đến chóng mặt. Không còn những trang phục ý nhị khoe vóc dáng, Midu mạnh tay chọn váy bó ngắn với thiết kế cổ khoét sâu

Cô nàng cũng biết ép chặt ngực khi mặc váy quây. Ảnh phải là hình ảnh mới đây của Midu khi đi họp báo bộ phim "Thợ săn phù thủy" hồi tháng 1/2013 

Midu đang dần sexy hóa

2. Hot girl Tâm Tít

Bằng tuổi với Midu là Tâm Tít, tên thật là Phạm Thanh Tâm. Cô nàng có sự tiến triển trong phong cách thời trang nhiều nét tương đồng với Midu. Cũng nổi danh với hình ảnh một nàng hot girl xinh đẹp với gương mặt xinh như búp bê, đôi mắt to tròn và nụ cười tươi duyên dáng. Hình ảnh Tâm Tít khi trong sáng với thiết kế váy nữ tính, lúc lại cá tính với các item bụi bặm có lẽ sẽ in đậm trong tâm trí người hâm mộ. Quyết tâm vào Nam đi theo con đường ca hát, Tâm Tít cũng rũ bỏ hình ảnh một hot girl dễ thương của ngày nào. Thay vào đó, cô càng gợi cảm và quyến rũ hơn. Thậm chí, Tâm Tít sẵn sàng mặc thiếu vải để thực hiện bộ ảnh sexy có thể gây nên tiếng vang lớn.

Một Tâm Tít xinh như nàng công chúa

Cô là một trong những mẫu ảnh rất được yêu thích 

Rũ bỏ hình ảnh một cô gái ngây thơ, Tâm Tít ngày càng sexy hơn

Những bộ ảnh cô thực hiện cũng nóng bỏng... 

... và táo bạo hơn

3. Andrea Aybar

Những bức ảnh thời trang đầu tiên của Andrea đã gây được ấn tượng ngay với người hâm mộ bởi khuôn mặt Tây vô cùng xinh xắn. Không những thế, "Bông hồng lai" còn nói tiếng Việt cực siêu cũng là nguyên do giúp Andrea nhanh chóng lấy được cảm tình của công chúng. Không chỉ xinh đẹp, Andrea còn học rất giỏi và thành thạo nhiều ngôn ngữ. Song chính Andrea Aybar đã tự đánh mất đi hình ảnh mà cô đã cố công xây dựng. Thay vào đó, chân dài sinh năm 1995 đang đi theo con đường khoe da thịt như số đông mỹ nhân trong showbiz. Ở thời điểm 17 tuổi, cô nàng còn thực hiện những bộ ảnh nội y không phù hợp với độ tuổi.

Những hình ảnh thời trang trước kia của Andrea. Công chúng vẫn có thể cảm nhận được sự xinh đẹp, quyến rũ của Andrea mà chẳng cần cô ăn mặc gợi cảm, thiếu vải

Khoe lưng trần gợi cảm trong một sự kiện diễn ra hồi tháng 1/2013

Yêu chiều những thiết kế sexy

Thực hiện bộ ảnh nội y sexy không hợp tuổi

Đọc tiếp

Tản mạn về Dân tộc H'Mông

Cư trú tập trung ở miền núi vùng cao thuộc các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Cao Bằng, Nghệ An. Nguồng sống chính của đồng bào Mông là làm nương rẫy du canh, trồng ngô, trồng lúa.

Tên gọi khác

Mông Đơ (Mông Trắng), Mông Lềnh (Mông Hoa), Mông Sí (Mông Đỏ), Mông Đú (Mông Đen), Mông Súa (Mông Mán).

Nhóm ngôn ngữ

Mông - Dao

Dân số

558.000 người.

Cư trú

Cư trú tập trung ở miền núi vùng cao thuộc các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Cao Bằng, Nghệ An

Đặc điểm kinh tế

Nguồng sống chính của đồng bào Mông là làm nương rẫy du canh, trồng ngô, trồng lúa ở một vài nơi có nương ruộng bậc thang. Cây lương thực chính là ngô và lúa nương, lúa mạch. Ngoài ra còn trồng lanh để lấy sợi dệt vải và trồng cây dược liệu. Chăn nuôi của gia đình người Mông có trâu, bò, ngựa, chó, gà. Xưa kia người Mông quan niệm: Chăn nuôi là việc của phụ nữ, kiếm thịt trong rừng là việc của đàn ông.

Tổ chức cộng đồng

Đồng bào Mông cho rằng những người cùng dòng họ là anh em cùng tổ tiên, có thể đẻ và chết trong nhà nhau, phải luôn luôn giúp đỡ nhau trong cuộc sống, cưu mang nhau trong nguy nan. Mỗi dòng họ cư trú quây quần thành một cụm, có một trưởng họ đảm nhiệm công việc chung.

Hôn nhân gia đình

Hôn nhân của người Mông theo tập quán tự do kén chọn bạn đời. Những người cùng dòng họ không lấy nhau. Người Mông có tục "háy pù", tức là trong trường hợp trai gái yêu nhau, cha mẹ thuận tình nhưng kinh tế khó khăn, trai gái hò hẹn nhau tại một địa điểm. Từ địa điểm đó bạn trai dắt tay bạn gái về làm vợ. Vợ chồng người Mông rất ít bỏ nhau, họ sống với nhau hòa thuận, cùng làm ăn, cùng lên nương, xuống chợ và đi hội hè...

Văn hóa

Tết cổ truyền của người Mông tổ chức vào tháng 12 dương lịch. Trong 3 ngày tết, họ không ăn rau xanh. Nam nữ thanh niên vui xuân thường thổi khèn gọi bạn.

Nhạc cụ của người Mông có nhiều loại khèn và đàn môi. Sau một ngày lao động mệt mỏi, thanh niên dùng khèn, đàn môi gọi bạn tình, ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống, của quê hương, đất nước.

Nhà cửa

Nhà có những đặc trưng riêng. Nhà thường ba gian không có chái. 

Bộ khung bằng gỗ, vì kéo kết cầu đơn giản, chủ yếu là ba cột có một xà ngang kép hoặc hai xà ngang, một trên một dưới

Về tổ chức mặt bằng sinh hoạt sinh hoạt: khá thống nhất giữa mọi nhà. Nhà ba gian: gian chính giữa giáp vách hậu bao giờ cũng là nơi đặt bàn thờ tổ tiên. Gian này còn là nơi dành cho ăn uống hằng ngày. Một gian đầu hồi dành cho sinh hoạt của các thành viên nam và khách nam. Ơở đây thường có bếp phụ. Còn gian đầu hồi bên kia dành cho sinh hoạt của nữ, đồng thời cũng là nơi đặt bếp chính. Bếp của người Mèo thuộc loại bếp kín - bếp lò - một sản phẩm của phương Bắc. 

Chuồng gia súc đặt trước mặt nhà

Riêng nhà người Mèo ở Thuận Châu và Mộc Châu, Sơn La lại có đặc trưng riêng. Vẫn là nhà đất nhưng làm theo hình thức nóc của người Thái Đen. Nóc hình mai rùa nhưng không có khau cút. Bộ khung nhà, có người cũng làm theo kiểu Thái. Duy có cách bố trí trong nhà còn giữ lại hình thức cổ truyền của người Mèo.

Trang phục 

Quần áo của người Mông chủ yếu may bằng vải lanh tự dệt. Đậm đà tính cách tộc người trong tạo hình và trang trí với kỹ thuật đa dạng.

Trang phục nam Hmông độc đáo khác nhiều tộc người trong khu vực; trang phục nữ khó lẫn lộn với các tộc khác bởi phong cách tạo dáng và trang trí công phu, kết hợp kỹ thuật nhuộm, vẽ sáp ong, thêu, ghéo, dệt hoa văn với kiểu váy rộng và đẹp.

+ Trang phục nam

Nam thường mặc áo cánh ngắn ngang hoặc dưới thắt lưng, thân hẹp, ống tay hơi rộng. Aáo nam có hai loại: năm thân và bốn thân. Loại bốn thân xẻ ngực, hai túi trên, hai túi dưới. Loại năm thân xẻ nách phải dài quá mông. Loại bốn thân thường không trang trí loại năm thân được trang trí những đường vằn ngang trên ống tay. Quần nam giới là loại chân què ống rất rộng so với các tộc trong khu vực. Đầu thường chít khăn, có nhóm đội mũ xung quanh có đính những hình tròn bạc chạm khắc hoa văn, có khi mang vòng bạc cổ, có khi không mang.

+ Trang phục nữ

Người HMông có nhiều nhóm khác nhau, trang phục nữ các nhóm cũng có sự khác biệt. Tuy nhiên nhìn chung có thể thấy phụ nữ Hmông thường mặc áo bốn thân, xẻ ngực không cài nút, gấu áo không khâu hoặc cho vào trong váy. Ống tay áo thường trang trí hoa văn những đường vằn ngang từ nách đến cửa tay, đường viền cổ và nẹp hai thân trước được trang trí viền vải khác màu (thường là đỏ và hoa văn trên nền chàm). Phụ nữ Hmông còn dùng loại áo xẻ nách phải trang trí cổ, hai vai xuống ngực giữa và cửa ống tay áo. Phía sau gáy thường được đính miệng và trang trí hoa văn dày đặc bằng chỉ ngũ sắc. Váy phụ nữ Hmông là loại váy kín, nhiều nếp gấp, rộng, khi xòe ra có hình tròn. Váy là một tiêu chuẩn nhiều người đã dựa vào để phân biệt các nhóm Hmông (Hóa, Xanh, Trắng, Đen... ). Đó là các loại váy trắng, váy đen, váy in hoa, vẽ sáp ong kết hợp thêu. Váy được mang trên người với chiếc thắt lưng vải được thêu trang trí ở đoạn giữa. Khi mặc váy thường mang theo tạp dề. Tạp dề mang trước bụng phủ xuống chân là 'giao thoa' giữa miếng vải hình tam giác và chữ nhật; phần trang trí hoa văn là miếng vải hình tam giác cân phía trên, miếng hình chữ nhật là màu chàm đen, kích thước tùy từng bộ phận người Hmông. Phụ nữ thường để tóc dài quấn quanh đầu, có một số nhóm đội khăn quấn thành khối cao trên đầu. Đồ trang sức bao gồm khuyên tai, vòng cổ, vòng tay, vòng chân, nhẫn.

Đọc tiếp